Göz merceği saydam bir tabakadır, yani ışığı bir tarafında diğer tarafına geçirir. Katarakta göz merceğinin saydamlığının azalmasıdır. Işığı bir taraftan diğer tarafa daha az geçirmesidir. Göz merceğinin görmede çok önemli bir görevi vardır. Eğer kişi katarakt olmuşsa görme netliği azalacak, bulanık görmeye başlayacaktır. Görme bulanıklığı kataraktın derecesine göre daha az bulanık görmeden başlayarak sadece ışığı görebilecek kadar değişik evrelerde seyredebilir.
Katarakt genellikle iki gözü de etkileyen bir rahatsızlıktır. Bazı durumlarda her iki gözde başlayarak birlikte seyredebilir. Bazı durumlarda da bir gözde başlar. Hastanın diğer gözünde bu rahatsızlık yoksa kataraktlı gözünün rahatsızlığının farkında olmayabilir. Bu tür hastalar biraz görme kaybını fark edince gözlük numarasının büyüdüğünü zanneder. Doktora gözlük numarasını değiştirmek için gittiğinde katarakt olduğu fark edilir.
Bu tür rahatsızlıkta hastaların ortak şikayetleri, görmeniz azalması ve bulanık görmeleridir. Bazı hastalar ışık ortamlarda değil, loş ortamlarda daha iyi gördüklerini söylerler. Bazıları da görmesinin durmadan bulanıklaştığını ve daha iyi okuyamadıklarında şikayet ederler. Bazı hastalar eskiye göre daha iyi gördüklerini hatta kitap okurken yakın gözlüklerine ihtiyaç duymadıklarını belirtirler. Bu tür hastalarda miyop numarasında yükselme, hipermetrop numarasında düşme durumu olduğu için görme konusunda oldukça rahattırlar. Fakat görmesinin gün geçtikçe bulanıklaştığını uzak mesafeleri daha kötü gördüğünü anlayınca doktora başvururlar ,katarakt olduklarını anca o zaman öğrenirler.
Katarakt genellikle yaşlılık rahatsızlığı olarak söylenir. Bu rahatsızlığın %90’nından fazlası 60’lı yaşların üzerinde görülür. Ancak genç yaşlarda görülen katarakt rahatlığının altta yatan bir sebebi olabilir. Kalıtsal olabileceği gibi metabolik bozukluklardan kaynaklanabilir veya göze alına bir darbeden ,alınan ilaçların yan etkilerinden kaynaklanabilir.
Bebeklerde doğuştan tek gözde olabileceği gibi her iki gözde de katarak görülebilir. Bu tür durumlar genellikle annenin hamilelik esnasında geçirdiği rahatsızlıklar, kullandığı ilaçlar veya röntgen ışınlarına maruz kalma gibi değişik risk faktörlerinde kaynaklanabilir.
Kataraktın bugünkü tıp’a göre tek tedavi şekli ameliyattır. Ameliyatta göz merceğinin alınarak yerine göz merceğinin yerleştirilmesidir.
Ameliyatlar genelde çocuklarda genel anestezi, yetişkinlerde ise local anestezi ile yapılmaktadır. Halk arasında lazer denilen bir teknikle yapılmaktadır. Yalnız burada kullanılan teknik lazer teknolojisi değil de ultrason (ses titreşimleri) enerjisiyle yapılmaktadır.
Göze önce damla damlatılarak uyuşturulur. Göz çevresi geniş bir alanda özel bir sıvı ile silinerek yapışkan bir örtü yapıştırılır. Örtünün ortası çizgi şeklinde kesilerek gözlerin açık kalmasını sağlayacak ve kırpmayı önleyecek küçük bir cihaz takılır. Gözün sterilliğini sağlayacak bir sıvı ile yıkanır , birer mm’lik iki tane yan giriş açılarak su ve ilaç girişi sağlanır. Lens kapsülü çizilerek bir kapak açılır. Cihaz ile lensin içi temizlenir, Özel bir su ile yıkanır , yapay mercek yerleştirilir, çıkışlar su ile şişirilerek göz kapatılır, Çoğu zaman dikişe gerek kalmaz. Merhemle göz bir gün kapatılır. ertesi gün bandaj açılır ve damlalarla başlanır. Üç hafta damla damlatılır. Hasta ilk gün ilk hafta ve ilk ay kontrole gelir.Birinci ayın sonunda gerekirse gözlük verilir.